DANGAU ALAM: 2011

IN THE NAME OF ALLAH THE MOST MERCIFUL

PENYAKIT LAZIM BAGI KAMBING/ BERBIRI

OLEH : DR MAIZATUL AZLINA ABD MULOK
INSTITUT VETERINAR MALAYSIA

TEL : 07-7594700 / 7594703
FAX : 07-7596812
EMAIL : maizatul@jph.gov.my

TOPIK INI MEMBINCANGKAN PENYAKIT BIASA TERNAKAN KAMBING/BERBIRI YANG BERPUNCA DARIPADA PENGURUSAN TIDAK SISTEMATIK

PENYAKIT LAZIM :

1. PNEUMONIA
2. HELMINTHIASIS
3. CONTAGIOUS ECTHYMA
4. DIARRHEA
5. FOOT ROT
6. CLA
7. KEMBUNG
8. MYIASIS

1. PNEUMONIA (RADANG PARU-PARU)

PENYEBAB :

Virus, Bakteria, Parasit, Bahan Kimia

PUNCA :

Stress/tegasan cuaca (sejuk)
Pemakanan tidak bermutu
Bebanan cacing
Peredaran udara dalam kandang yang tidak baik
Terlalu padat

Semua punca ini memudahkan kambing mendapat pneumonia

SYMPTOMS :

Pernafasan cepat / sesak nafas
Suhu tinggi / demam
Bunyi pernafasan tidak normal
Batuk, bersin, cecair dari hidung
Lemah, kurus, tiada selera

RAWATAN :

Jangkitan Bakteria - antibiotik spektrum luas

KAWALAN PENCEGAHAN

Kurangkan stress
Ventilasi (pengaliran udara) kandang baik
Anak baru lahir dapat culup kolostrum
Asing ternakan yang sakit
Rawat tanda-tanda awal
Vaksinasi untuk Pasteurellosis

Tinggi lantai drp tanah - 5 kaki

peruapan gas ammonia drp air kencing di bawah kandang menyebabkan pneumonia

Vaksin Heptavac

Immunisasi terhadap pasteurellosis n penyakit clostridiosis

2. HELMINTHIASIS

SIMPTOMS :

Kurus, terbantut, lemah
perut buncit, kadang-kadang diarrhea
Bengkak Oedema di bawah dagu (bottle jaw)
Selaput basah pucat
Dehidrasi
Analisis tinja - bilangan telur cacing tinggi

RAWATAN :

Anthelmintik yang sesuai
Secara oral, suntikan, pour-on

nyah cacing secara oral

PENCEGAHAN :

Sistem ragutan pusingan
Program pengambilan sampel tinja untuk Fecal Egg Count (F.E.C.)
Program pemberian ubat nyahcacing berdasarkan keputusan F.E.C atau tanda-tanda klinikal yang nyata
Guna anthelmintik paling berkesan & tukar jenis setiap 2 tahun

3. CONTAGIOUS ECTHYMA (PURU)

PENYEBAB :

Virus - mudah menyerang anak. Anak menjadi lebih kurus & lemah akibat susah hendak makan

SIMPTOMS :

Gelembung air di mulut, gusi, bibir. Bila pecah akan menjadi keruping merekah dan berdarah
Juga berbentuk keruping hitam pada bibir / muzzle
terjadi juga di celah jari dan bahagian kelenjar susu ibu

RAWATAN :

Bersih & ubat luka kesan drp gelembung pecah dengan iodin / gentian violet / krim akriflavin
Sapu krim Mepyramine pd gelembung

KAWALAN

Asing yg berpenyakit, jauhkan jangkitan drpd gelembung yang pecah
rawatan awal
bebiri & kambing dipelihara dalam kandang berasingan

4. DIARRHEA

PENYEBAB :

1.PENGURUSAN

Makanan tidak sesuai
Kandang dan peralatan tidak bersih
Air tidak bersih

2. PARASIT

Cacing

3. BAHAN KIMIA

Keracunan

4. PENYAKIT

Bakteria, virus, protozoa (coccidiosis)

TANDA-TANDA KLINIKAL

Berak cair, sakit abdomen, dehidrasi
najis cair/lembik, berubah bau/warna
tiada selera, lemah, kematian

RAWATAN

Antidiarrhea, antibiotik, anthelmintik, coccidiostat
Rawatan sokongan - elektrolik/cecair, metabolik stimulant

keadaan najis diarrhea

kandang yang bersih sering dibasmi kuman/desinfekdapat mengelakkan kes diarrhea

KAWALAN & PENJEGAHAN

Tingkatkan pengurusan - kebersihan kandang, alatan, air
Pengurusan makanan yang betul
Program nyahcacing
Asing ternakan sakit, rawatan awal

5. FOOT ROT (BURUK KUKU)

PENYEBAB

Bakteria
- Fusiformis nodosus
- Fusiformis necrophorus
- Spirochaetes

TANDA KLINIKAL

Nekrotik/tisu mati di kawasan celah kuku
Bengkak, merah, sakit bila disentuh
Mungkin ada nanah
Tempang
Demam, tiada selera
Toksemia, terbaring, kematian

foot rot

Kasut Aladdin

pengumpulan kotoran di rekahan kuku yang panjang bersama tisu yang reput

menggalakkan jangkitan kuman.

Berbiri dan kambing memerlukan kuku yang boleh bertapak dengan baik, kemas supaya

dapat berjalan jauh untuk meragut.

Juga membolehkan mereka memajat/mengawan dengan sempurna

RAWATAN

Bersih kawasan terlibat dengan antiseptik
Buang tisu nekrotik/kulit mati
Keluarkan nanah
sapu atau rendamkan kaki kedalam larutan 5% kuprum sulfat / 2% formalin
letak ternakan di tempat kering
Dressing setiap hari, suntik antibiotik

hoof trimming dengan foot rot shear

program memotong kuku

KAWALAN & PENCEGAHAN

Guna footbath (5% kuprum sulfat) di pintu masuk kandang @ foot dipping dengan 3% formalin 2 kali seminggu
Kesan tanda-tanda awal pada ternakan dengan memeriksa kawasan kuku / tapak kaki
Vaksinasi
Singkir bagi kes berulang
Program desinfek kandang/ basmi kuman lantai

6. CASEOUS LYMPHADENITIS (CLA)

PENYEBAB

Bakteria - corynebacterium pseudotuberclosis

TANDA KLINIKAL

Bisul pada nodus limfa
Bisul masak pecah mengeluarkan nanah hijau pekat

RAWATAN

tidak digalak - asing singkir
antibiotik - penisilin

KAWALAN

Singkir ternakan positif pada ujian serologi
Program basmi kuman lantai dan peralatan
vaksinasi

7. KEMBUNG

PENYEBAB

Kadar gas yang di hasilkan dalam rumen dan retikulum melebihi kadar pengeluaran gas melalui eruktasi
Gas terkumpul menyebabkan rumen atau retikulum membesar
Gangguan fizikal - sekatan eosofagus, radang perut, terlebih buih dalam rumen
Gangguan biokimia - makanan daun kayu beracun
Terlebih PKC, PKC terlalu halus
sensitiviti pada ubat, rosak saraf vagus
keracunan nitrat

TANDA KLINIKAL

pembesaran kiri rumen
bunyi seperti gendang bila diketuk
ternakan resah, duduk bangun, sakit bahagian abdomen
kurang makan/minum
terbaring kesakitan
kadar pernafasan bertambah, sesak nafas, kematian

RAWATAN

Masukkan tiub perut melalui mulut, eosofagus, terus ke rumen
beri ubat penahan kembung (antibloat) terus kedalam rumen
minyak masak / halia boleh digunakan
keadaan serius, gunakan trocar & canula untuk tebuk lubang pada bahagian rumen bagi mengeluarkan gas dengan cepat

8. MYIASIS / LUKA BERULAT

PENYEBAB

Luka yang tidak dirawat dijangkiti larva Chrysomia bezziana
Proses luka berulat berlaku dengan cepat, 45-72 jam. Larva ini memakan tisu & menyebabkan pendarahan dan kerosakan tisu

FAKTOR YG MEMPENGARUHI

Baka temperat lebih mudah terkena
kawasan basah cepat busuk spt pusat anak baru lahir, vulva
cairan serum akibat luka bertindak dengan bakteria hasilkan bau busuk menjadi tarikan lalat Chrysomia bezziana

KESAN

Ternakan gelisah, gatal, anoreksia, berat turun
jangkitan sekunder oleh bakteria, toksemia, kematian

RAWATAN

Bersihkan kawasan terlibat dengan antiseptik (Hydrogen peroxide)
keluarkan ulat dikawasan yang boleh dilihat
Buang semua tisu mekrotik
Rawat luka dengan iodin dan bunuh ulat dengan serbuk negasunt, sembur fly repellent spt Gusanex